Urlop wypoczynkowy dla pracownika niemającego zdolności do pracy

Pracownik wykorzystał przysługujący mu zasiłek chorobowy (182 dni) i wystąpił do ZUS o przyznanie mu świadczenia rehabilitacyjnego. ZUS nie przyznał świadczenia, a pracownik z uwagi na pogarszający się stan zdrowia i na obecną niezdolność do pracy na dotychczasowym stanowisku pracy odwołał się od decyzji ZUS. Kolejna Komisja ZUS może odbyć się dopiero za ponad miesiąc. Czy w tej sytuacji pracownikowi, który nie ma zdolności do pracy można udzielić bezpośrednio po zwolnieniu lekarskim urlop wypoczynkowy?

Świadczenie rehabilitacyjne uregulowane zostało w ustawie z dnia 25 czerwca 1999r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (tzw. ustawa zasiłkowa) i jego celem jest umożliwienie uprawnionemu kontynuowania leczenia po wyczerpaniu zasiłku chorobowego. Aby otrzymać świadczenie rehabilitacyjne pracownik, który wyczerpał zasiłek chorobowy, musi być nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza muszą rokować odzyskanie tej zdolności – art. 18 ust. 1 ustawy. Okres, na który przyznawane jest świadczenie rehabilitacyjne rozpoczyna się bezpośrednio po zakończeniu okresu zasiłkowego.
W opisanej wyżej sytuacji pracownikowi nie przyznano świadczenia rehabilitacyjnego, jednak odwołał się on od decyzji. Decyzja nie jest zatem prawomocna. Na tym etapie pracodawca powinien poczekać na ostateczne rozstrzygnięcie sprawy, a czas oczekiwania na rozstrzygnięcie sprawy powinien zostać potraktowany jako usprawiedliwiona nieobecność pracownika w pracy, za którą pracownikowi nie przysługuje wynagrodzenie.
W przypadku jeżeli pracownikowi na skutek wniesionego odwołania zostanie udzielone świadczenie rehabilitacyjne, zostanie ono udzielone od dnia następującego po dniu wykorzystania 182-dniowego okresu zasiłku chorobowego, a więc wstecz. Jeżeli pracownikowi udzielony zostałby urlop wypoczynkowy, w takiej sytuacji doszłoby do zdublowania okresu pobierania świadczenia z okresem otrzymywania wynagrodzenia w związku z przebywaniem na urlopie wypoczynkowym.
Zgodnie z art. 165 pkt 1 Kodeksu pracy, jeżeli pracownik nie może rozpocząć urlopu w ustalonym terminie z przyczyn usprawiedliwiających nieobecność w pracy, m.in. z powodu czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby, pracodawca jest obowiązany przesunąć urlop na termin późniejszy. Podobnie w przypadku niewykorzystania części urlopu z powodu czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby pracodawca jest obowiązany udzielić tę część urlopu w terminie późniejszym (art. 166 KP). Także Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 października 2009 r., sygn. akt II PK 123/09, stwierdził, iż "Udzielenie urlopu wypoczynkowego, także na żądanie (art. 1672 k.p.), pracownikowi niezdolnemu do pracy z powodu choroby jest niezgodne z prawem." Jeżeli zatem udzielą Państwo pracownikowi urlopu wypoczynkowego, a świadczenie rehabilitacyjne zostanie mu przyznane, urlop ostatecznie będzie musiał ulec cofnięciu, ponieważ nie mógł dojść do skutku. Wymagałoby to nie tylko korekt dokumentacji, ale również żądania od pracownika zwrotu należności wypłaconych tytułem wynagrodzenia za pracę, a w sytuacji jeżeli pracownik odmówiłby dobrowolnego zwrotu powyższych kwot, dochodzenia zapłaty na drodze sądowej.
Natomiast jedynie w przypadku jeżeli pracownikowi nie zostanie udzielone świadczenie rehabilitacyjne i pracownik zostanie uznany za zdolnego do pracy, udzielenie urlopu wypoczynkowego będzie uzasadnione, nawet bez konieczności przejścia wcześniejszych kontrolnych badań lekarskich. Zgodnie ze stanowiskiem SN wyrażonym w wyroku z dnia z 20 marca 2008 r., sygn. akt II PK 214/07 "Urlop wypoczynkowy polega na czasowym niewykonywaniu pracy na dotychczasowym stanowisku i już tylko z tego powodu nie można przyjąć, że niezbędnym warunkiem rozpoczęcia urlopu jest przeprowadzenie kontrolnych badań lekarskich." W omawianym przypadku takie rozstrzygnięcie sprawy jest jednak niepewne, a wręcz wnioskując z opisu sprawy mało prawdopodobne, radziłabym zatem odstąpić od zamiaru udzielenia urlopu wypoczynkowego, czekając na ostateczne rozstrzygnięcie sprawy, a czas oczekiwania potraktować jako usprawiedliwioną, nieodpłatną nieobecność pracownika w pracy.