Dopłaty jako sposób na dofinansowanie spółki z o.o.
W sytuacji, gdy w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością zaistnieje zapotrzebowanie na dodatkowe środki finansowe rozważyć należy kilka rozwiązań uregulowanych przez kodeks spółek handlowych. Najpopularniejsze z nich to udzielenie spółce pożyczki przez wspólnika, podwyższenie kapitału zakładowego oraz obowiązek wniesienia dopłat przez wspólników na rzecz spółki. Każdy ze wskazanych sposób jest zróżnicowany ze względu na stopień formalizmu oraz regulacje prawnopodatkowe, które decydują o atrakcyjności danej instytucji.
Zanim zdecydujemy się na obowiązek wniesienia dopłat przez wspólników warto zajrzeć do umowy spółki i sprawdzić czy na etapie konstruowania umowy przewidziany został taki obowiązek. W przeciwnym wypadku niezbędna będzie zmiana umowy spółki, która dla swej skuteczności będzie wymagała podjęcia uchwały przez praktycznie wszystkich wspólników, ponieważ zwiększa ich świadczenia na rzecz spółki. Ponadto zmiana taka będzie wymagał wizyty u notariusza, co zwiększa koszty tego przedsięwzięcia.
Przepisy kodeksu spółek handlowych wymagają, aby zobowiązanie wspólników do dopłat uregulowane w umowie spółki było określone w granicach liczbowo oznaczonej wysokości w stosunku do udziału. A tym samym umowa spółki może wskazywać limit obowiązku dopłat, pozostawiając kompetencję w zakresie ustalenia konkretnej wysokości oraz terminów dopłat zgromadzeniu wspólników.
Dopłaty są świadczeniem pieniężnym i powiększają majątek spółki, ale nie powodują zwiększenia udziału wspólnika w spółce. Ponadto dopłaty nie zwiększają kapitału zakładowego, ale zwiększają kapitał (majątek) własny spółki, dzięki czemu wypływają na zwiększenie zdolności kredytowej spółki. Zobowiązani do dopłat wspólnicy nie mogą w zamian żądać od spółki żadnych zabezpieczeń, tak jak w przypadku udzielenia spółce pożyczki. Dopłaty powinny być nakładane i uiszczane przez wspólników równomiernie w stosunku do ich udziałów i zasad ta ma charakter bezwzględnie obowiązujący, to znaczy nie można nałożyć obowiązku dopłat na jednego bądź wybranych wspólników, a ponadto niedopuszczalne jest nieproporcjonalne zobowiązanie wspólników bez względu na ilość posiadanych udziałów.
Instytucja dopłat na rzecz spółki może się okazać atrakcyjna dla wspólników z uwagi na odformalizowany sposób ich przeprowadzania, w przeciwieństwie do podwyższenia kapitału zakładowego spółki. Jeżeli dopłaty są przewidziane w umowie spółki to wystarczająca jest zwykła uchwała zgromadzenia wspólników, elastyczne terminy na ich wniesienie, albowiem skoro wymagana jest zgoda wszystkich wspólników to sami ustalają termin. Ponadto cel na jaki dopłaty zostaną wykorzystane w zasadzie pozostaje w gestii zarządu, chyba że umowa spółki lub uchwała wspólników stanowi inaczej.
Dopłaty mogą mieć charakter bezzwrotny, gdy wynika to z umowy spółki, w przeciwnym wypadku zastosowane znajdzie uregulowanie ustawowe, które uzależnia możliwość zwrotu dopłat od przeznaczenia środków pozyskanych z dopłat, którym nie jest pokrycie straty wykazanej w sprawozdaniu finansowym. Uchwałę o zwrocie dopłat podejmuje zgromadzenie wspólników, a zwrot dopłat może nastąpić po upływie miesiąca od dnia ogłoszenia o zamierzonym zwrocie w piśmie przeznaczonym do ogłoszeń spółki, czyli najczęściej będzie to Monitor Sądowy i Gospodarczy.
Na pozytywną ocenę dopłat wpływa również korzystna regulacja prawnopodatkowa, albowiem jeżeli obowiązek wniesienia dopłat na rzecz spółki wynika z umowy spółki (pierwotnej lub zmienionej) to wówczas wniesione dopłaty nie stanowią przychodu spółki, opodatkowanego podatkiem dochodowym od osób prawnych. Wniesienie dopłat wiąże się natomiast z obowiązkiem uiszczenia podatku od czynności cywilnoprawnych, który powstaje zdaniem większości doktryny powstaje w dniu faktycznego wniesienia dopłaty na rachunek spółki.